Со озвучувањето на препевот на англиски јазик на „Црно сонце“ по повод 100 годишнината од раѓањето на големиот македонски поет Ацо Шопов, проектот ВЕТРИЛО кој израсна врз искуството и заложбите на бендот СТАРОВСКИ ја реафирмира својата силна потреба „да биде магнет за уметниците и публиката на кои им недостасува убавината на спојот на зборот и мелодијата“.
Љупчо Јолевски
По нешто повеќе од 12 години од обнародувањето на албумот „Прашинка љубов“, првата македонска музичко-поетска читанка што ја потпишаа членовите на дружината СТАРОВСКИ, со идеја „ да се потсетиме кои сме, од каде сме и колку вредиме“, на домашната уметничка сцена се двојката Верица Андреевска (вокал, удиралки) и Дејан Спасовиќ (ут, тамбура, кемане, гитара…). Овојпат како двигатели на ВЕТРИЛО – проектот кој подразбира нова потрага по музиката во себе и силна заложба поезијата и љубовта кон неа да стигнат што подалеку. Многу потаму „од длабокото“ (како што би рекол драгиот битолски њујорчанец, психијатар и уметник Крсте Роџевски) .
Разбирливо радоста е уште поголема ако се знае дека тука се и актерката Верица Недеска (вокал), Кирил Бабамов и актерот и продуцент Круме Стефановски (перкусии, вокал)… а првата песна со која шармантно го предизвикаа љубопитството на јавноста е препевот на англиски јазик на „Црно сонце“ на големиот македонски поет Ацо Шопов.
Тонски снимател и потписник на аудиомиксот и мастерингот е Ивица Јанкуловски од студиото „Алшар„ За песната беше подготвен и видео спот во режија на Спасовиќ, сниматели беа Томислав Георгиев и Драгица Николовска, а монтажер Небојша Илиевски.
И, некако од овде започнува испишувањето на новата приказна а разговорот подолу е само обид да се фрли малку повеќе виделина врз ВЕТРИЛО и нивната заложба да ни ја вратат убавината на песната, зборот, звуците, далечините, мечтите… во времево на црнила и вомјази.
По цела една декада СТАРОВСКИ, дружината што свиреше „кабаре-чалгија“, односно музика која се потпираше на сопственото поимање и осовременување на традицијата наедно посегајќи по бисерите од македонската поезија, се враќа на сцената безмалку во истиот состав но реинкарнирана како ВЕТРИЛО. Од каде потребата за овој чин? Што се смени во изминатиот период кај вас? Зошто токму ВЕТРИЛО?
Верица: Ветрило е архаичен збор за едро а во времево во кое живееме потребен ни е поволен ветер што ќе нѐ поттурне кон посветли предели, пред сѐ во самите нас. Музиката што ја правиме е на некој начин тој ветар кој овозможува поезијата и љубовта што таа ја содржи да стигне до поголем број луѓе. За да се потсетиме кои сме, од каде сме и колку вредиме, наспроти сите сили што го тврдат спротивното.
Старовски е еден бесценет период за мене а верувам и за сите нас кои ја создадовме таа музика. Географиските координати и обврските на членовите на овој проект нѐ примораа да направиме подолга пауза а мене лично ми требаше време да сфатам колкав дел од мене е музиката и да направам сѐ што можам за да си ја вратам и за да се вратам. Основата на Ветрило сме Дејан и јас, а нашите пријатели од СТАРОВСКИ и од другите музички проекти во кои сме учествувале ќе ни се придружуваат во зависност од нивните можности и потребите на песните.
Новиот почеток, во годината кога се навршија 100 години од раѓањето на големиот македонски поет Ацо Шопов разбирливо го означивте со озвучување на неговата песна „Црно сонце“. Со нејзиниот препев на англиски јазик. Ако се знае дека своевремено на репертоарот на СТАРОВСКИ, тајфата што ја потпиша првата музичка антологија на македонска поезија насловена како „Прашинка љубов“, беа класичните песни на бардови како Рацин, Коневски, Андреевски, Тодоровски… но и на современи македонски поети како Владимир Мартиновски, Елизабета Баковска… за очекување и радост е дека потрагата продолжува по таа насока. Сепак, со искуството од времето зад себе, каде целите во иднина? Колку ќе имате сили да истраете на тој пат? Посебно сега кога на традицијата и се нафрлија мнозина некадарни, а генерално јазикот и културата се само монети за поткусурување.
Верица: „Црно сонце“ се крчкаше повеќе години. Трагавме по песната откривајќи ја нота по нота музиката вткаена во стиховите на нашиот великан и конечно мислам дека ја најдовме и успеавме да ја снимиме токму на крајот од годината во која се одбележаа сто години од неговото раѓање. И покрај сите обврски и крајни рокови што ги носи декември, учесниците во проектот сесрдно влегоа во овој потфат и за десетина дена имавме и аудио и видео запис, за што сум им бескрајно благодарна.
Откако ја освестив празнината што во мене ја прави отсуството на музиката, ќе направам сѐ во моја моќ ВЕТРИЛО да истрае и да озвучи што повеќе поезија. Платното од кое е направено е проверено, сткаено со мудрост и постојано обновувано со нови слоеви љубов, подготвено да освојува нови територии.
Како ја замислувате иднината на ВЕТРИЛО? Ќе одите ли чекор по чекор – песна, видео … и така со ред. Размислувате ли за носач на звук кој би го претставил вашиот концепт и однос кон творештвото? И, не само овде дома во Македонија туку и во регионот, пошироко. За кога го планирате првиот перформанс, концерт, турнеја ?
Верица: Во моментов работиме на неколку песни, и би сакале секоја од нив да има свој видео запис бидејќи на овој начин се оживуваат повеќе сегменти од делото и се овозможува тоа да стигне до поширока публика. Посакуваме првиот настап да се случи уште оваа пролет а годината да ја заокружиме со албум, но ќе видиме што ќе ни донесе ветрот.
Каде се гледате себе во пошироката слика за македонската уметничка сцена со оглед што наново ја гушнавте заложбата на еден исклучително убав и оригинален начин да го славите зборот, да ја чествувате поезијата, посебно македонската во времево на турбо идеологии и атаци на нашиот идентитет од сите страни?
Верица: За мене чествувањето на поезијата е насушна потреба, како воздух, како слобода и како светлина, а не начин за да се позиционираме на сцената. Верувам дека секој од нас може и треба да придонесе во градењето и во одбраната на нашиот идентитет со тоа што ќе го прави она што го прави на најдобар можен начин, автентично и со целосно вложување, без пресметки на ризик или добивка. Јазикот на кој Петре ја љуби Дениција е за мене најубавата татковина што човек може да ја посака и гордо да ја претставува пред светот.
Колку ВЕТРИЛО ќе ја збогати и идејата за една поинаква културна понуда, дури ако сакате и за децентрализација на културата, на која патем почива вашиот центар РАКАТРАК сместен во пазувите на Скопска Црна Гора под манастирот и споменик на културата Свети Никита? Ова посебно ако е познато дека со делувањето на кабаре-чалгијата се проширува листата на активности на Центарот на која се изложби, работилници, театарски претстави, промоции…
Дејан: Моето разбирање на ВЕТРИЛО е дека треба да биде еден магнет за уметниците и публиката на кои им недостасува убавината на спојот на зборот и мелодијата, односно како една од краците на РАКАТРАК со кој би се надополнила потребата за милозвучност.
Од крајот на декември во РАКАТРАК во тек е твојата изложба на кинетички музички скулптури „Тихо гласен“. Колку оваа поставка оди чекор понатаму во однос на „Демоните на баба ти“ одржана во средината на јуни 2017 година во Чифте амам во Национална галерија на Македонија? Колку таквата идеја може да расне во имагинацијата на скулпторот?
Дејан: Изложбите, концертите, промоциите…за мене не се само место каде може да се опуштиме после тешкиот ден, туку место на кое сме поблиску до себе и како креатори и како конзументи. Отсекогаш сум бил против идејата дека уметноста е тука само да не забавува. А со последната изложба „Тихо гласен“ која е прва во низата кои ќе следат сакав да го продолжам истражувањето на темата на бришење на границата помеѓу уметникот и публиката.
За свеченото затворање на изложбата планиран е музичко-сценски перформанс со изведба и на скулптурите претставени на „Тихо гласен“. Може ли да се проектира натамошното движење на делата во дадениов простор и секако во регионот?
Дејан: Секако перформансот на публиката за мене во мојата глава е само остварување на мојата идеја дека човекот е креативно битие, и дека не се потребни звања за да се нурнеме во игривоста и создавањето.
И, за крај кога публиката по исклучително позитивните реакции за „Црно сонце“ би требало да го очекува новиот исчекор на ВЕТРИЛО?
Верица: Следната песна на која работиме е еден мој текст, што е исто така нов предел за мене кој со нетрпение чекам да го откриеме заедно. Се надевам дека ветрот наскоро ќе донесе убаво време за сите и ти благодарам за искрената поддршка низ годиниве!
Дејан: Едрата се подигнати и пловидбата е веќе започната.
